Haaruitval (alopecia)

In deze blog ga ik het hebben over haaruitval. Daar zijn talloze redenen voor. Wat denk je van je dieet? Van (vrij verkrijgbare) medicijnen? Van hormonale kwesties of van voedselallergieën? Het komt allemaal aan bod.

Het eerste wat ik in ieder geval moet ontkrachten, is dat haaruitval of haarverlies een kwestie van ouderdom is. Dat is niet waar. Er zijn nog talloze oudere mensen met een prachtige haardos. Ouderdom op zichzelf is hooguit een reden voor iets dunner haar bij vrouwen. Als je haar op oudere leeftijd hard achteruitgaat, dan komt dat veelal door een opeenstapeling van schade door de tijd heen. Schade door tijd is niet hetzelfde als veroudering. Hooguit speelt de afgenomen hoeveelheid hormonen bij postmenopauzale vrouwen een kleine rol, maar dat is het dan ook wel. Dus als je ‘op leeftijd’ bent, betekent dat niet dat je haar hoeft te verliezen. Hopelijk helpt deze blog je om meer licht te werpen op onderliggende oorzaken.

Wat niet in deze blog terugkomt, is vroegtijdig grijs worden. Maar mocht dit in jouw geval spelen, weet dan dat vroegtijdige vergrijzing, zowel bij mannen als vrouwen, wijst op tekorten aan koper en/of de vitamines B5 en B12. Nog een zijspoor dan? Pluizig haar? Komt door te weinig vitamine B5 en C. Ook dat laat ik verder rusten in deze blog. En van shampoos en andere cosmetica heb ik helemaal geen verstand, dus vraag dat vooral niet aan mij. Ik heb altijd geleerd dat uitwendige symptomen van binnenuit moeten worden aangepakt. Dus dat je haren gaan groeien van een bepaald soort shampoo, kan ik me persoonlijk slecht voorstellen. Waarschijnlijk omdat ik er als (kale) man geen verstand van heb. Andersom kan het in iedere geval wel; je kunt je haar serieus beschadigen door verkeerde shampoo of conditioner te gebruiken. Of door andere behandelingen bij een kapper. Let daar dus goed op. Maar nogmaals; in deze blog gaat het over (biochemische) factoren die je haargroei frustreren of juist intensiveren van binnenuit. Laten we beginnen. Ik neem je mee langs de volgende paragrafen:

1. Welke vormen van haarverlies zijn er?
2. Wat zijn de oorzaken van haarverlies volgens reguliere artsen?
3. Wat is de reguliere aanpak?
4. Wat is volgens orthomoleculairen de oorzaak?
5. Wat is de orthomoleculaire aanpak?

Welke vormen van haarverlies zijn er?

Voordat ik over haar verlies ga praten, eerst maar even wat ‘weetjes’ over haren. Normaal verkeert zo’n 80-90% van het haar in de groeifase (anagene fase). Deze fase duurt gemiddeld vier tot acht jaar. De duur van de anagene fase bepaalt de lengte die het haar kan krijgen. Hoe langer de anagene fase duurt, hoe langer haar je hebt. Na de anagene fase komt het haar in de telogene fase; dat is dus zo’n 20% van de hoeveelheid haar. Deze fase duurt drie tot zes maanden, waarna het haar uitvalt. Tussen de anagene en telogene fase bevindt het haar zich in een overgangsfase (katagene fase) die ongeveer twee weken duurt. Dus anageen-katageen-telogeen; dat is het proces van groei tot uitval. Medici maken onderscheid in terminaal haar, een vreemde bewoording voor dik, gepigmenteerd en dus normaal haar. Dit haar tref je aan op je hoofd, wenkbrauwen en in de baardstreek (bij mannen). Vellushaar is het dunne, korte haar dat zich op bijna het gehele menselijke lichaam bevindt.

Weet je hoeveel haren je per dag verliest? Dat zijn er ongeveer 100-120. Aan het einde van de zomer verlies je de meeste haren. En natuurlijk neemt de hoeveelheid haar bij het ouder worden geleidelijk af. Iedereen begrijpt wat er met overmatig haarverlies bedoeld wordt. Dus dat hoef ik niet uit te leggen. Maar er zijn wel verschillende vormen van, dus is het allereerst belangrijk dat je weet over welke vorm van haarverlies we spreken. De meest voorkomende vormen van haarverlies zijn:

• Telogeen effluvium;
• Alopecia androgenetica;
• Alopecia areata.

Telogeen effluvium

Telogeen effluvium is een diffuse, overmatige haaruitval die veroorzaakt wordt door een verstoring van de haargroeicyclus, waarbij te veel haren tegelijkertijd in de rustfase (telogene fase) belanden en uitvallen. Het is een tijdelijk, gelijkmatig verspreid haarverlies zonder kale plekken en kan acuut (tot 6 maanden) of chronisch (langer dan 6 maanden) zijn. Artsen noemen deze vorm ook wel alopecia diffusa. In feite is het een onbalans tussen haargroei en haarverlies. Mensen die deze vorm hebben, ervaren het als het uitdunnen van het haar en niet om grote plekken of bossen haar die uitvallen. Het haar groeit niet zo snel meer en juist de onbalans tussen haargroei en haarverlies betekent dat de dikte en volheid van de haardos vermindert. In de volksmond wordt dit gewoon ‘het krijgen van dunner haar’ genoemd.

Alopecia androgenetica

De tweede vorm van haarverlies heet alopecia androgenetica. Dit is de Latijnse naam voor erfelijk haaruitval, oftewel de meest voorkomende vorm van haarverlies bij mannen en vrouwen. Op 70-jarige leeftijd heeft 80% van de mannen en 30% van de vrouwen deze vorm van haarverlies. Bij mannen herken je deze vorm aan terugtrekkende haargrenzen (inhammen) en dunner wordend haar op de kruin (penaltystip). Bij vrouwen zie je deze vorm vooral terug als dunner wordend haar op de bovenkant van het hoofd. De oorzaak ligt bij de gevoeligheid van de haarzakjes voor androgene hormonen en dan in het bijzonder het hormoon dihydrotestosteron (DHT), wat leidt tot steeds dunner wordend haar en uiteindelijk het stoppen van nieuwe haargroei. Een hormoon-gerelateerd haarverlies dus. Vandaar dat er bij vrouwen een piek ligt op tienerleeftijd en na de menopauze. Wat bij deze vorm ook een rol kan spelen, is een androgenenoverschot. Een androgenenoverschot merk je aan een onregelmatige cyclus, problemen met zwanger worden, miskramen, overbeharing, acne, een vette huid en verlaging van de stem of het hebben van het polycysteus-ovariumsyndroom (cystes in eierstokken). Tenslotte worden bij deze vorm van haarverlies medicijnen genoemd: medicijnen met een androgene werking, zoals anti-oestrogenen (Tamoxifen bij borstkanker), aromataseremmers (anastrozol, exemestaan, letrozol) en anabole steroïden. Stop je met deze medicijnen, dan komt het haar alleen terug als de follikels nog aanwezig zijn. Zijn die verdwenen, dan is teruggroei onmogelijk.

Alopecia areata

Tenslotte hebben we alopecia areata, een auto-immuunziekte. Mensen die deze vorm hebben, gaan er meestal direct mee naar een dokter omdat ze grote kale plekken krijgen. De plekken hebben vaak de vorm van een grote munt en zijn rond of ovaalvormig. De onderliggende oorzaak is dat de haarzakjes door een auto-immuunreactie worden vernietigd. En zonder haarzakjes geen haar meer. Breidt de ziekte zich uit naar andere plekken op het lichaam waar zich beharing bevindt, zoals de wenkbrauwen, oksels, de liesstreek of de borst, dan wordt het alopecia universalis genoemd. In feite is alopecia universalis de meest ernstige vorm van alopecia areata, waarbij het immuunsysteem alle (!) haarzakjes aanvalt. Overigens is het opvallend dat mensen met alopecia ook vaker last hebben van astma, eczeem of hooikoorts.

Wat alle soorten haaruitval gemeen hebben, is dat ze bijna altijd een symptoom zijn van een onderliggend probleem, hetzij hormonaal, hetzij door ziekte, stress of andere ingrijpende gebeurtenissen of door een auto-immuunziekte. Ook opvallend is dat vrouwen met haarproblemen de huisarts twee keer zo vaak raadplegen dan mannen. Haaruitval is in elk geval echt een symptoom van een onderliggend probleem.  

Wat zijn de oorzaken van haarverlies volgens reguliere artsen?

Als je de NHG-richtlijn over alopecia leest, tref je onder andere de volgende informatie aan:

• Wacht bij alopecia areata het natuurlijke beloop af, want er is geen effectieve behandeling bekend;
• Wees bij alopecia androgenetica terughoudend met medicamenteuze behandeling;
• Bij het merendeel van de gevallen van alopecia diffusa volstaat het om gedurende drie tot zes maanden het natuurlijk beloop af te wachten;
• De effectiviteit van zelfzorgmiddelen, zoals cafeïneshampoo of voedingssupplementen (!) is niet aangetoond.

Bij telogeen effluvium (alopecia diffusa) lees ik dat er een grote verscheidenheid aan oorzaken is. Iedereen maakt in zijn of haar leven wel eens zo’n periode door. In feite gaat het hier over het versneld doorlopen van de anagene en telogene fase. Mogelijke oorzaken zijn:

• Na een bevalling;
• Perioden van acute stress;
• Extreme vermagering;
• Koorts;
• Operatie;
• IJzergebrek;
• Bijnierstoornissen (door te veel cortisol);
• Syfilis of lupus;
• Schildklierstoornissen;
• Kanker;
• Chronische ziekten;
• Gebruik van (zelfzorg)geneesmiddelen (na 3 maanden):
  • Cumarines (bloedverdunners);
  • Interferonen;
  • Tretoïnederivaten;
  • Lithiumzouten;
  • Cholesterolverlagers (statines);
  • Antidepressiva;
  • Antipsychotica;
  • Geslachtshormonen;
  • Bètablokkers;
  • RAAS-remmers (bloeddrukverlagers);
  • Anti-epileptica;
  • NSAID’s (Ibuprofen, naproxen, diclofenac);
  • Protonpompremmers (maagzuurremmers als omeprazol, pantoprazol);
  • H2-receptoratagonisten (maagzuurremmers);
  • Thyreostatica.

En dan komt weer een veelzeggende zinsnede: ‘Er zijn onvoldoende aanwijzingen voor voedingsdeficiënties (tekorten) als oorzaak.’ Ja, ik vind het niet gek dat artsen hier nooit naar vragen of op zinspelen. Dat wordt ze gewoon niet geleerd. Overigens staat bij deze vorm van haaruitval dat haargroei weer terugkeert nadat je met de medicatie bent gestopt.

Bij alopecia areata, de auto-immuunvariant, zie ik dat mensen die hieraan lijden ook vaak afwijkingen aan de nagels hebben (putjes, deuken, ruw oppervlak). Het beloop is onvoorspelbaar. Bij sommigen groeit het haar binnen 1 jaar terug; bij anderen verandert het in alopecia universalis (zo’n 14-25%); compleet haarverlies over het hele lichaam. Factoren voor een negatieve prognose over het verloop zijn betrokkenheid van de nagels, een jonge leeftijd bij eerste symptomen, familiaire geschiedenis en het lijden aan atopie en andere auto-immuunziektes.

En tenslotte lees ik nog iets over een zeldzame vorm van haaruitval: alopecia diffusa veroorzaakt door anageen effluvium. In feite komt dit neer op het spontaan uitvallen van meer dan 80-90% van gezond, dik haar binnen 1 tot 3 weken. Meestal komt dit doordat de haarzakjes zijn blootgesteld aan een toxische stof. Het gaat hier dus om haaruitval door blootstelling aan chemokuren, thallium (hartbeeldvorming) en straling (röntgen, radioactieve (be-)straling, CT-scans). Met andere woorden: als je deze vorm van haaruitval hebt, dan komt dit bijna altijd door bewuste blootstelling aan medische behandelingen voor kanker.

Wat is de reguliere aanpak?

Zoals je in de vorige paragraaf al hebt kunnen lezen, zijn er diverse vormen van haaruitval, variërend van tijdelijk tot permanent, van grote of kleine omvang en door bekende en onbekende oorzaken. Maar wat doen dokters nu aan die diverse vormen, naast het ‘even aankijken’ bij telogeen effluvium?

Bij alopecia androgenetica, de hormoon gerelateerde variant, wordt soms minoxidil voorgeschreven, alhoewel de effectiviteit ervan tegenvalt. Soms grijpt men ook nog naar finasteride, maar dat goedje kun je maar beter mijden, zeker als je psychisch niet sterk bent. Treedt er geen herstel op, dan word je doorverwezen naar een gynaecoloog of endocrinoloog om naar je hormonen te kijken.

Bij alopecia areata, de auto-immuunvariant lees ik dat er ook in de 2^e lijn (dermatoloog) nauwelijks behandelopties zijn. In uitzonderingssituaties wordt er gebruik gemaakt van JAK2-remmers. Of corticosteroïden (wat weer tot haarverlies leidt).

Als ik deze paragraaf overzie, dan is er weinig te verwachten uit de reguliere hoek. Het belangrijkste is om dieperliggende oorzaken als tumoren of hormonale problemen op te sporen als die er zijn. Maar aan het haarverlies zelf wordt bijna niets gedaan. Dan maar eens naar de orthomoleculaire broeders luisteren die zich veel meer op de normale biochemische werking van het lichaam richten (fysiologie).

Wat zijn de oorzaken van haarverlies?

Als je naar de orthomoleculair geschoolde artsen luistert, hoor ik hele andere dingen over oorzaken, die ik niet bij de reguliere artsen zie. Ik som eerst de redenen op voor telogeen effluvium (dunner wordend haar), dus zonder relatie met hormonen of een auto-immuunziekte.

Gluten en/of andere voedingintoleranties of -allergieën

Niet alleen gluten kunnen haarverlies veroorzaken, maar in feite geldt dit voor alle voeding waar je niet tegen kunt. Er zijn mensen die niet tegen gewassen van de nachtschade-familie kunnen. Anderen zijn weer allergisch voor bosbessen of rundvlees. Een derde heeft een intolerantie voor lactose. Voedselintoleranties zijn de drijvende kracht achter ontstekingen die vervolgens weer leiden tot haarverlies. En ja, er is een verband tussen je darmgezondheid en voedingintoleranties, maar dat hoop ik te zijner tijd in een andere blog te behandelen.

Medicijnen

In de vorige paragraaf heb je al gezien dat ook reguliere artsen op de hoogte zijn van de relatie tussen haarverlies en medicijngebruik. Vaak is dit bij de gebruikers onbekend en zijn die verbaasd dat ze na bijvoorbeeld een antibioticakuur haarverlies ervaren. Voordat je nu denkt dat je haarverlies een lot is dat je moet accepteren, zou ik eerst maar eens kritisch naar je medicijngebruik kijken, zeker als je die chronisch gebruikt. Hier komt de lijst van orthomoleculaire artsen die deels overlapt met die van reguliere artsen:

• NSAID’s: ibuprofen, naproxen, diclofenac;
• Cholesterolverlagers:
  • Statines;
  • Galzuurbindende harsen als Colesevelam of Questran;
• Chemotherapie;
• Acnemedicatie die een synthetische vitamine A bevatten;
• Antibiotica;
• Anti-epileptica;
• Antidepressiva;
• Antipsychotica;
• Antischimmelmedicijnen;
• Bloedverdunners;
• Anticonceptiva (de ‘pil’);
• Hormoonvervangende medicijnen;
• Medicijnen voor hoge bloeddruk;
• Immunosuppressiva (vaak gegeven bij auto-immuunproblemen);
• Allergiemedicijnen;
• Steroïden (prednison of cortisol-achtigen);
• L-dopa bij de Ziekte van Parkinson;
• Afslankmedicijnen;
• Schildkliermedicatie.

Die laatste licht ik nog even apart toe. Schildkliermedicatie is een van de vaakst voorgeschreven medicijnen bij vrouwen. Volgens mijn bronnen een grote schande omdat de meeste schildklieraandoeningen geen schildklieraandoeningen zijn, maar komen door een slecht dieet. Maar omdat reguliere artsen dat niet weten, gaat het gesprek als volgt: ‘O, je TSH is te hoog en je T4 en T3 te laag. Dus heb je een te traag werkende schildklier. Dus moet je aan de Thyrox of iets dergelijks voor de rest van je leven. Je dieet speelt verder geen rol’.  Einde gesprek en met een recept voor het leven in je zak loop je naar buiten. En dan begin het gedoe. Eerst heb je haarverlies vanwege een te traag werkende schildklier en vervolgens krijg je medicijnen die bij een overdosering haarverlies veroorzaken. Want die medicijnen verlagen je TSH; je neemt immers ‘externe’ hormonen in. Vervolgens krijg je weer haarverlies en na bloedprikken ziet de dokter een te lage TSH (zonder te kijken naar T4 en T3) en trekt de conclusie dat de toestand verslechterd is en je meer medicatie nodig hebt. Waardoor je nog meer haar verliest. Het is bijna een paradox. Er is maar één manier om dit op te lossen en dat is door een volledige check te doen naar alle schildklierhormonen.

Stress

Intense stress of intense gebeurtenissen kunnen ook leiden tot haarverlies. Enerzijds komt dat door de stress zelf die ervoor zorgt dat je lichaam andere prioriteiten stelt en anderzijds door de infecties die vaak met stress gepaard gaan. Dus als je een geliefde verliest, getroffen wordt door een ernstige ziekte, echtscheiding of ontslag, een traumatisch ongeval meemaakt, een bevalling of operatie doorstaat of zelfs als je een been breekt of je arm verbrandt, het kunnen allemaal redenen zijn voor intens haarverlies. Dus zowel psychologische als fysieke gebeurtenissen kunnen triggers zijn voor haarverlies.

Infecties

Een van de meest bekende voorbeelden in de hedendaagse wereld is post-COVID haarverlies na de voor velen stressvolle coronatijd. Ze noemen dit haarverlies nu zo vanwege die corona, maar in feite treedt haarverlies op na elke infectie die je doormaakt, of het nu een virale of bacteriële is. Als je een acute infectie hebt doorgemaakt die je immuunsysteem heeft verzwakt, zul je pas na een periode van drie tot zes maanden na de infectie een periode van intense haaruitval kunnen krijgen. Ik praat hier trouwens over de acute vorm van het type haarverlies ‘telogeen effluvium’. Heb je daarentegen te kampen met chronische (laaggradige) ontstekingen, zoals bij een voedselallergie, dan krijg je last van de chronische vorm van telogeen effluvium. Bij acute telogene effluvium treedt herstel meestal pas op na de zesde maand na een infectie, dus dan is het zaak om in ieder geval na die periode voor voldoende voedingsstoffen te zorgen.

Chemische stoffen

Voortdurende blootstelling aan chemische stoffen leidt eveneens tot chronische ontstekingen, net zoals bij voedingsallergieën. De ontstekingen beschadigen de haarzakjes zelf of leiden indirect tot haarverlies. Want als je lichaam ontstekingen moet bestrijden, krijgt haargroei terecht een lagere prioriteit.

Tekorten aan voedingstoffen

Tenslotte hebben we tekorten aan voedingsstoffen; iets wat door reguliere artsen wordt ontkend. Wie is er wel eens met haarverlies naar een huisarts of dermatoloog gegaan en kreeg vragen over je dieet of leefstijl? Ik vermoed niemand, want artsen zijn niet goed op de hoogte van de relatie tussen nutriënten en haarverlies. En in hun protocollen staat dat voedingssupplementen niet behulpzaam zijn. Maar je kunt geen haar laten groeien zonder voedingsstoffen.[1]

Laten we eens kijken naar enkele van de voedingsstoffen die ik van het grootste belang vind als het gaat om haargroei en die wetenschappelijk zijn onderzocht.

a. Eiwitten (proteïnes) & collageen

Zonder inname van voldoende eiwitten (waarvan collageen er één is) krijg je niet voldoende haargroei. Eiwitten zijn namelijk de ruggengraat van haren, in het bijzonder keratine dat weer wordt gemaakt uit cysteïne. Terzijde: die hele beweging naar plantaardige eiwitten en plantaardige voeding doet geen goed aan de kwaliteit van je haar. Je maakt de problemen alleen maar groter als je overstapt op louter plantaardige voeding en de planeet red je echt niet door te stoppen met het eten van dierlijk voedsel. We eten al ruim 6000 jaar dieren en ineens zou dierlijke consumptie en het houden van dieren verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering? Uit het oudste boek ter wereld, de Bijbel, lees ik dat Adam waarschijnlijk al dieren at, al staat dat er niet expliciet. In Genesis 9 vers 3 staat het in ieder geval wel expliciet en ook van Izak staat het er letterlijk. Ik laat iedereen vrij in zijn of haar dieetkeuze, maar om dierlijk voedsel te demoniseren vanwege de klimaatverandering, is klinkklare onzin. Zo, dat moest ik even kwijt.

Wat in ieder geval de consequentie van deze klimaatdrammerij is, is dat ik pubers ken die nauwelijks levenservaring hebben, maar wel vol overtuiging vegetariër of veganist zijn geworden. En vervolgens grossieren in gezondheidsproblemen. Super gevaarlijk! Want deze ‘groene push’ veroorzaakt massale eiwitondervoeding. Nee, dat gaat niet meer over ‘slechts’ haarverlies. Dat is pas het eerste symptoom van ziek worden. Eiwitten, en dan met name dierlijke, heb je keihard nodig voor onder andere je immuunsysteem en voor het bestrijden van infecties. Want elke infectie onttrekt eiwitten uit je spieren. Daarom leiden infecties tot haaruitval en verlies van spiermassa. Je lichaam heeft die eiwitten dringend elders nodig. Dan maar even geen haargroei. Dan maar even geen spieren (cachexie); er is een andere prioriteit. Dus zeker in het geval van haaruitval bij chronische ziekten, neem extra eiwitten in! In een aparte blog over aminozuren kom ik terug op welke en hoeveel. En ja, daar komt het weer: maagzuurremmers veroorzaken een tekort aan aminozuren. Je kunt dus voldoende eiwitten eten, maar door het missen van maagzuur worden die niet afgebroken en ontwikkel je een tekort aan aminozuren die op hun beurt weer de bouwstenen zijn voor je haar. In het bijzonder geldt dit wel voor cysteïne en histidine[2][3]

b. Zink

Je kunt geen nieuw haar maken zonder zink. Ook over zink zal in een aparte blog schrijven. Maar één ding wil ik alvast met jullie delen. Ik spreek namelijk honderden mensen die werkelijk nog nooit een mossel of oester hebben gegeten. Wat schiet dan over? Rood vlees? Dat is duur en daar heerst nog steeds het idee dat je er darmkanker van kunt krijgen (niet waar). Orgaanvlees dan, zoals lever? Niet echt lekker. Wat heb je dan nog als bronnen over? Niet veel meer. Dus een zinktekort is bij meer dan 40% van de mensen een probleem. Laten we nu zink nodig hebben om collageenbindingen te vormen. Koper speelt overigens indirect ook nog een rol, niet zozeer in haaruitval, maar wel doordat je er overmatige krullen (of kroeshaar) van kunt krijgen. 

c. Vitamine C

Vitamine C is ook absoluut essentieel voor het haar. Het eerdergenoemde collageen is een tri-helix-peptide, een moeilijk woord om de structuur van collageen te beschrijven. Collageen ziet eruit als drie touwtjes die om elkaar heen gewikkeld zijn. Tussen deze verschillende strengen zit een dwarsverbinding, wat een kruislink wordt genoemd. Die dwarsverbindingen zorgen ervoor dat je haar sterk en flexibel is. Heb je dus broos en breekbaar haar? Dan kan dat komen door een tekort aan vitamine C. Overigens geldt dat niet alleen voor haar, maar voor alle weefsels waar collageen in je lichaam wordt gevonden. Zoals je huid (rimpels)!

d. Biotine en andere B-vitamines

Biotine (vitamine B8) wordt vaak aangeduid als de ‘huid-, haar- en nagel-vitamine’ omdat het essentieel is voor de vorming van huid en haar. Vroeger noemden ze het dan ook vitamine H (van het Duitse ‘haar’ en ‘haut’). Biotine is een semi-essentiële vitamine, omdat onze darmbacteriën biotine kunnen maken. Dit maakt direct duidelijk waarom je na een infectie, en zeker als je een antibioticum hebt gebruikt, haaruitval krijgt. Het antibioticum doodt namelijk ook je darmbacteriën en daardoor maak je zelf geen biotine meer aan. Vandaar dat je een paar maanden na het gebruik van antibiotica haaruitval krijgt. Een biotinetekort is dus op zichzelf al een reden voor haaruitval.

Er zijn nog andere B-vitamines belangrijk voor haargroei. Ik noem folaat (vitamine B11) en vitamine B5 (pantotheenzuur). Je treft de synthetische varianten ervan ook vaak aan in shampoos, maar ik betwijfel of die je echt gaan helpen. Hoe komen die vitamines in je bloedbaan terecht als je daar je haar mee wast? Geen idee. Buiten kijf staat dat de verschillende B-vitamines noodzakelijk zijn voor gezond haar en gezonde haargroei.

e. Vitamine D en A

Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de stimulatie van haargroei en er zijn verschillende studies geweest over vitamine D en haarverlies waaruit blijkt dat mensen met onvoldoende vitamine D minder haar hebben. Hetzelfde betoog geldt voor vitamine A, maar pas op voor de synthetische variant. Die kan juist haarverlies veroorzaken. 

f. IJzer

Je hebt ijzer nodig voor haargroei, maar je hebt ook ijzer nodig voor allerlei andere groeiprocessen. Hoe dat werkt? Haargroei, spiergroei, huidgroei, enzovoorts, worden anabole groeiprocessen genoemd. Die vereisen zuurstof. Hier wordt het verband duidelijk tussen een tekort aan ijzer en haarverlies. Immers, als je niet genoeg ijzer hebt, kunnen rode bloedcellen niet voldoende zuurstof naar je weefsels transporteren. Hier zit dus de connectie met haaruitval. Zonder zuurstof krijgen haarzakjes en haarcellen niet voldoende zuurstof. Met name is dit relevant voor vrouwen tijdens de menstruele periode.[4]

g. Omega-3

Is het je weleens opgevallen dat diervoeding extra omega 3 bevat voor een glanzende vacht? Ik zag eens een hond met een prachtige vacht en vroeg aan de eigenaar hoe dat kwam. Zijn antwoord was dat hij zijn hond elke dag zalmolie gaf. De olie die door haar zelf wordt afgescheiden, is zeer beschermend voor het haar en helpt bij het voorkomen van agressief haarverlies.

h. Selenium

Met selenium moet je uitkijken. Een tekort aan selenium kan zeker leiden tot haaruitval. Je hebt immers selenium nodig als bouwsteen voor haren. Ook werkt selenium als antioxidant en beschermt daarmee het haar tegen vroegtijdige veroudering (en dus te veel haar dat in de telogene fase zit). Echter, een teveel aan selenium kan ook haarverlies veroorzaken. Dus als je met selenium aan de gang gaat, doe dat dan voorzichtig. Want als je te veel krijgt, begint je haar opnieuw uit te vallen vanwege de toxiciteit. Een veilige hoeveelheid is 200-400 microgram per dag.

Hormoonproblemen

Bij alopecia androgenetica hebben we te maken met haarverlies door gedoe met hormonen. Dat gaat met name over het hormoon DHT (dihydrotestosteron). Het eerdergenoemde medicijn minoxidil is in feite een remmer of blokker van DHT. Overmatige hoeveelheden DHT staan bekend vanwege hun bijdrage aan vroegtijdige haartuitval op jonge leeftijd. Dan heb ik het dus over een bepaald type kaalheid (zie paragraaf 1). Valt hier wat aan te doen? Ja. Er is een aantal studies dat aantoont dat bepaalde mensen (en met name mannen) haarzakjes hebben die gevoeliger zijn voor dit hormoon en oxidatie. Welke supplementen kunnen dan helpen?

• DHEA;
• Selenium;
• Pycnogenol (extract van pijnboomschors);
• Pompoenpitolie;
• Ribulus terrestis;
• Zaagpalm;
• Zink.

Een deel van bovenstaande supplementen heeft ook een relatie met prostaatgezondheid. En dus ook met de omzetting van testosteron in dihydrotestosteron. Maar de belangrijkste in dit kader is zink.[5] Bij vrouwen gebeurt er tijdens de menopauze impliciet hetzelfde. Het oestrogeengehalte daalt, waardoor het androgeengehalte stijgt.[6] En mocht je anticonceptiva gebruiken die iets doen met je oestrogeengehalte, wees je dan bewust dat je in dezelfde situatie terechtkomt door een scheve verhouding tussen oestrogeen en DHT. Sowieso geldt ook bij deze vorm van kaalheid dat je nutriëntentekorten (zoals eerder genoemd) moet uitsluiten. Of liever nog andersom: je sluit hormoonproblemen uit, zodat je weet dat je waarschijnlijk telogeen effluvium hebt.

Auto-immuunproblemen

Bij alopecia areata gaat het om een auto-immuunprobleem. Iedereen met haarverlies zou een uitgebreid onderzoek moeten laten uitvoeren. Je wilt immers weten of het door a, b of c komt?! Het is gewoon slim om dat allemaal te meten zodat je niet begint aan supplementen als je een hormonaal probleem hebt. Of juist een auto-immuunprobleem. Ken je de triggers van auto-immuunziekten trouwens? Er zijn er grofweg vier:

• Voeding kan een trigger zijn (waarvan gluten wel de belangrijkste is);
• Chemische blootstellingen, ook uit voeding;
• Tekort aan voedingsstoffen (met name vitamine D);
• Microbiële onbalans.

Deze blog wordt te lang als ik ook nog over auto-immuunziektes moet gaan schrijven. Vandaar dat ik voor nu even volsta, dan uit de literatuur blijkt dat er een rol is voor vitamine D, zink en folaat bij mensen met deze vorm van kaalheid.[7]

Wat is de orthomoleculaire aanpak?

Het antwoord op deze vraag hangt af over welke vorm van haaruitval je het hebt. In het geval van alopecia androgenetica of alopecia areata, zou ik eerst naar de dokter gaan en respectievelijk naar je hormonen laten kijken of te kijken of je een auto-immuunziekte hebt. Immers, als je weet dat je haarverlies door hormonen komt, dan kun je een aantal supplementen van je lijstje halen en juist met de meer kansrijke beginnen. Bij alopecia areata is het zinvol om naar de vier belangrijkste redenen onderzoek te doen, alvorens je overgaat tot het nemen van supplementen. In ieder geval is vitamine D een onderdeel van de strijd tegen een auto-immuunziekte.

Ik vermoed daarentegen dat de meeste mensen last hebben van telogeen effluvium, oftewel dunner wordend haar, al dan niet acuut of chronisch. Over de mogelijke aanleidingen heb ik al het nodige geschreven, dus als je er één of meer herkent, weet je inmiddels wel wat je te doen staat. Dat geldt zeker voor medicijngebruik. Speelt dat in jouw geval, zet dan ‘alle zeilen bij’ om van chronisch gebruik van medicijnen af te komen, indien mogelijk.

Mocht je haarverlies zien na een intensieve periode, schrik dan niet, maar zorg voor voldoende voedingsstoffen als je haaruitval stopt en je weer in de anagene fase terecht komt. Juist dan moet je je lichaam voorzien van voldoende voedingsstoffen. Over welke heb ik het dan? Dat zijn precies degenen die ik in de vorige paragraaf al beschreven heb als oorzaak van haarverlies.

• Aminozuren als je onvoldoende maagzuur hebt of eiwitten als je voldoende maagzuur hebt;
• Mineralen als zink, koper en selenium, liefst samen in één pil;
• IJzer, als je nog menstrueert. Niet aanbevolen voor vrouwen in de (post-)menopauze en voor mannen;
• Vitamine B-complex (inclusief folaat);
• Vitamine D in een dosering van 10.000 IE per dag;
• Vitamine C in een dosering van 200-400 mg per dag;
• Omega-3, zeker in het geval je haar dof is.

Dus samenvattend, zoek eerst uit wat de onderliggende oorzaak van je haaruitval is en dat lukt je misschien al met behulp van deze blog. Pak die onderliggende oorzaak aan, indien mogelijk, of vraag daarbij hulp. Ga daarna pas aan de slag met supplementen die je helpen om je haar van voldoende voedingsstoffen te voorzien. Want anders is het ‘dweilen met de kraan open’. En ter relativering: je waarde als mens hangt niet alleen af van je hoeveelheid en kwaliteit haar, dus maak er ook geen al te groot probleem van. Als je een chemokuur moet ondergaan en je haren volledig uitvallen is dat vreselijk pijnlijk om te ervaren en te zien, maar je ‘mens-zijn’ verandert er niet van. Dat laat onverlet dat haarverlies ook psychologisch pijn kan doen. Hopelijk heb je dan wat aan de remedies uit deze blog. Want 'niets doen' is de slechtste optie en daardoor verandert er niets. 

Disclaimer

Medische informatie wordt alleen verstrekt als informatiebron en mag niet worden gebruikt of vertrouwd voor diagnostische of behandelingsdoeleinden. De informatie is niet bedoeld als patiëntenvoorlichting, creëert geen relatie tussen patiënt en orthomoleculair adviseur en mag niet worden gebruikt als vervanging voor professionele diagnose en behandeling. Raadpleeg uw zorgverlener voordat u beslissingen over uw gezondheid neemt of voor advies over een specifieke medische aandoening. INNR B.V. is niet aansprakelijk voor enige schade, verlies, letsel of aansprakelijkheid op welke manier dan ook geleden als gevolg van uw vertrouwen op de informatie uit dit document.