Hersenmist (brain fog)

Soms spreek je mensen aan de telefoon of fysiek, die overduidelijk te kampen hebben met hersenmist. Je kunt het horen aan de manier van praten of het formuleren van zinnen. Ze zoeken af en toe naar woorden die ze niet paraat hebben, terwijl ze aan het praten zijn. Als je ze ziet, maken ze een dromerige, afwezige indruk. Net alsof je woorden niet binnenkomen. Nee, ik heb het niet over mensen van 80+, maar over gewone volwassenen, soms nog geen dertig jaar. Wat is er met ze aan de hand? Ze hebben last van hersenmist. Misschien herken je je wel in de volgende vragen. Kun je dingen niet meer herinneren? Worstel je met je te focussen op je werk? Kun je je aandacht ergens maar kort bij houden? Is je spelling niet meer wat het was of kun je niet op woorden komen? Dit zijn allemaal symptomen van hersenmist, brain fog op zijn Engels. Niet om je onnodig bang te maken, maar hersenmist kan op latere leeftijd leiden tot dementie. In deze blog ga ik dit probleem uitdiepen. Wat zijn triggers? Welke voedingsmiddelen kunnen hersenmist veroorzaken? Welke verschillende vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen kunnen bijdragen aan je onvermogen om dingen te onthouden? Ik ga ook dieper in op medicijnen die daadwerkelijk hersenmist (en nog veel meer) kunnen veroorzaken. Het is een probleem dat veel mensen raakt; in het bijzonder vrouwen. Ik structureer deze blog als volgt:

1. Wat is hersenmist?
2. Wat zijn de oorzaken van hersenmist?
3. Wat is de reguliere aanpak?
4. Wat is volgens orthomoleculairen de oorzaak?
5. Wat is de orthomoleculaire aanpak?

 

1. Wat is hersenmist?

Wat is hersenmist? Als ik aan mensen vraag die te kampen hebben met hersenmist, dan beschrijven ze dit meestal aan de hand van hun symptomen. Ik som er maar een aantal op:

•    Moeite met concentreren of focussen;
•    Verwarring/ warrig denken;
•    Vermoeidheid in het hoofd;
•    Vergeetachtigheid;
•    Moeite met logisch nadenken over wat je moet doen om bijvoorbeeld een maaltijd te maken;
•    Moeite met je een mening te vormen over iets of iemand of een gebeurtenis;
•    Moeite met het vinden van woorden;
•    Belast voelen door eenvoudige dagelijkse taken;
•    Het hebben van een traag denkproces;
•    Moeite met opletten;
•    Verlies van mentale scherpte en/of creativiteit.

Het meest opvallende symptoom vind ik dat mensen niet op woorden kunnen komen. Ze weten wel wat ze willen zeggen, maar het woord schiet hen niet te binnen. Vaak zie ik ook dat mensen bij het uitspreken van een zin door de zender even tijd nodig hebben om de boodschap tot hen door te laten dringen. Net alsof de ‘harde schijf’ tijd nodig heeft om te ‘processen’, zoals een computer even tijd nodig heeft bij een ingewikkelde opdracht. Je kunt het zelfs aan ogen van mensen zien als er een blik van onbegrip is over wat je nu precies zegt. Ik schrijf dit zo op om je bewust te maken van symptomen en niet als een verwijt. Want wellicht mis je één van de oorzaken.

 2.      Wat zijn de oorzaken van hersenmist?

In de onderzoeksliteratuur vind ik de heersende gedachte dat hersenmist wordt aangedreven door ontstekingen of ontstekingsmoleculen.[1] De grote vraag is dan wat de oorzaak van die ontstekingen is. Immers, als we begrijpen dat onze hersenen niet goed functioneren omdat ze ontstoken zijn, dan moeten we zien uit te vinden wat die ontstekingen in onze hersenen veroorzaakt of, in het geval van meerdere factoren, veroorzaken. Wat zijn dan de meest voorkomende redenen voor deze neurologische ontstekingen? Ik noem de volgende mogelijke oorzaken:

• Gebrek aan goede slaap;
  • We weten dat cognitieve achteruitgang optreedt bij gebrek aan slaap omdat gebrek aan slaap leidt tot neurologische ontstekingen;
• Auto-immuunziektes;
  • Auto-immuunaandoeningen zijn vaak een gevolg van een chronische ontstekingen. Die ontstekingen op hun beurt hebben weer andere oorzaken:
    • Blootstelling aan chemische bestanddelen in voeding;
    • Verstoorde darmflora;
    • Overgroei van gist;
    • Een tekort aan voedingsstoffen;
• Diabetes en problemen met een te lage of sterk fluctuerende bloedsuikerspiegel;
• Angststoornissen en depressies gaan vaak gepaard met hersenmist, allen veroorzaakt door ontstekingen in de hersenen;
• Medicijngebruik, met name als je meer dan twee medicijnen of nog meer samen gebruikt (polyfarmacie) en met name psychofarmaca;
  • Medicijnen veroorzaken vaak ook tekorten aan voedingsstoffen, dus ook al eet je gezond, dan nog kom je stoffen tekort;
• Hormonale veranderingen;
• Verstoorde of verwoeste darmflora (darmdysbiose) door medicijnen, pesticiden, herbiciden, chloor en fluor in drinkwater en antibiotica in het bijzonder waardoor de diversiteit in bacteriën drastisch is afgenomen;
• Chronische stress:
  • Fysieke stress;
  • Emotionele stress;
  • Chemische stress;
• Slechte voeding;
• Gluten- en voedingsintoleranties;
• Schimmels (in je huis).

 Ik ga er een aantal toelichten. 

Darmflora

Een verstoorde darmflora is een grote oorzaak van hersenmist. Ik hoop over dit onderwerp nog eens een uitgebreide blog te schrijven. Maar onthoud alvast: er zijn bacteriën of bacteriestammen die na één antibioticakuur voor altijd uit je darmen verdwenen zijn. Er komt een stroom onderzoeken op gang naar het microbioom van de moderne mens. Wat er tot nu toe uit blijkt, is dat mensen van onze tijd een enorm gebrek hebben aan diversiteit van bacterie-(stammen). We zijn zó blootgesteld aan pesticiden, herbiciden en andere chemische troep. Dagelijks drinken we chloor en fluoride, we krijgen (chronisch) antibiotica, we krijgen chemische medicijnen die het microbioom verstoren en dus verliezen we bacteriën die je nodig hebt om je hoofd gezond te houden. Ook wordt de aanmaak van neurotransmitters verstoord door een gebrek aan vitaminen, mineralen en energie. Want onthoud: in je buik maak je neurologische stofjes, zoals dopamine en serotonine. Beide neurotransmitters bepalen onder andere je vermogen om te denken, te spreken, je focus en wat al niet meer. Ongeveer 60% van je dopamine en 90% van je serotonine wordt gemaakt in je darmen door de goede bacteriën. Dus als je gebombardeerd bent met antibiotica of als je (chronisch) medicijnen hebt genomen of als je bent blootgesteld aan pesticiden, weet dan dat je vermogen van je darmen om neurochemicaliën te produceren stevig is aangetast, zodat je niet in staat bent om bijvoorbeeld helder te denken. Realiseer je ook dat je microbioom verantwoordelijk is voor de productie van B-vitaminen. B-vitaminen zijn erg belangrijk voor geheugen en leren en je cognitieve functie. Dus wanneer je je B-vitamines uitput of je vermogen om B-vitamines te produceren vermindert, dan zal dat echt invloed hebben op je hersenen. B-vitamines zijn namelijk essentieel voor je geheugenfunctie, leren en cognitieve functies.

Schimmels

Schimmel produceren mycotoxines. Nooit van gehoord? Ik denk het wel, want penicilline is een mycotoxine. Penicilline is een stof die door de schimmel Penicillium chrysogenum gemaakt wordt en die bekend is vanwege het vernietigen van bacteriën. En penicilline is vervolgens een antibioticum dat ontworpen is om bacteriële infecties te bestrijden. Het doodt echter niet alleen slechte bacteriën maar helaas ook de goede. Woon je in een vochtig huis vol schimmels, dan word je dus continue blootgesteld aan mycotoxines. Dit leidt vervolgens tot afname van (de diversiteit) van je darmflora wat weer leidt tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van een overgroei van candida (een schimmel) of gisten. Waarom is dit belangrijk? Wel, als je veel koolhydraten eet en je hebt candida-overgroei, dan worden je koolhydraten omgezet in alcohol. Je bent dan een soort wandelende wijnfabriek. Iedereen die weleens (te veel) alcohol heeft gedronken, weet wat dit met je hersens doet. Er is zelfs een officiële naam voor: het ‘autobrouwerijsyndroom’. Dit geldt met name voor mensen die koolhydraatrijke diëten eten. Daarom voelen zoveel mensen die ketogeen of carnivoor gaan eten zich zoveel beter omdat ze een (onbewust) een overgroei aan gisten of schimmels behandelen.

Dus schimmels in je huis of darmen kan om die reden een belangrijke factor zijn bij hersenmist. Schimmel kan ook direct hersenschade veroorzaken. Dit is aangetoond in een rechtszaak waarin aan de hand van een MRI-beeld onomstotelijk werd aangetoond dat mycotoxines uit schimmels hersenatrofie, ernstige achteruitgang van geheugen en verslechtering van de hersenen veroorzaakte. Heb je dus last van hersenmist en zijn geen van de andere redenen op jou van toepassing, laat je dan eens op schimmels testen. 

Stress

We weten ook dat stress een belangrijke rol speelt bij hersenmist. Er zijn drie vormen van stress. We hebben chemische stress, fysieke stress en emotionele stress. De meest bekende vorm is emotionele stress: relationele problemen, financiële problemen, werk-gerelateerde problemen, enzovoorts. Bij fysieke stress kun je denken aan verwondingen, pijn, onvoldoende slaap of overmatig sporten. De lastigst te bepalen vorm is chemische stress. Wat bedoel ik daarmee? Dat is een vorm van stress waarin je lichaam (onbewust) wordt blootgesteld aan chemicaliën. Er zijn meer dan 30.000 chemicaliën (in de VS) die zijn goedgekeurd en die nog niet voldoende bestudeerd zijn op het gebied van veiligheid, maar ze worden ondertussen wel gebruikt in de verwerking en productie van veel van de dingen die we eten, die we dragen, die we in de winkel kopen, die we meebrengen in onze huizen. Intussen wemelt het van de mensen met voedselallergieën, voedselintoleranties of -gevoeligheden. We worden nu meer blootgesteld aan deze dingen dan ooit tevoren en deze chemicaliën stapelen zich op. Vlak ook dingen als zware metalen niet uit. Als je de recente ontwikkelingen een beetje volgt, dan zijn er nu veel voedingsproducten die te veel lood bevatten. Lood is een neurotoxine dat zeker hersenmist kan veroorzaken. Een van de belangrijkste chemische stressoren, is medicijngebruik. Medicijnen blijven gewoon gif. Ze onderdrukken je normale lichamelijke functie door een symptoom te onderdrukken. Er is een oud gezegde: ‘Je kunt niet van Piet stelen om Jan te betalen.’ Als je chronisch een of meerdere medicijnen slikt, dan onderdruk je het natuurlijk helend vermogen van je lichaam om zichzelf te helpen. In feite is het woord ‘bijwerkingen’ een vreemd woord. Bijwerkingen zijn gewoon ‘werkingen’ van zo’n medicijn en veroorzaken chemische stress. 

Voedselintoleranties

Het voedsel van de één is het gif van een ander. Voedselgevoeligheden zijn zeker een drijvende kracht van hersenmist en veel mensen ontwikkelen voedselgevoeligheden als gevolg van vele van de andere genoemde factoren. Het een leidt dus tot het ander. Een voorbeeld? Een van de belangrijkste redenen voor voedselintoleranties is een lekke darm. Waarom raakt onze darm lek? Dat kan bijvoorbeeld door medicijngebruik. Antibiotica zijn waarschijnlijk het klassieke voorbeeld, maar wist je dat pijnstillers zoals aspirine, ibuprofen en paracetamol je darmwand eveneens beschadigen? Dat geldt ook voor corticosteroïden (prednison-achtigen), gabapentine, pregabaline (Lyrica) en opiaten. Ander voorbeeld? Onze darm gaat lekken door het nuttigen van slechte voeding. Kijk eens voor ‘de grap’ op een verpakking van saucijzenbroodjes in de supermarkt. Je hebt er bijna een universitaire opleiding in de biochemie voor nodig om uit te kunnen spreken wat er allemaal voor ingrediënten in zitten. Dat probleem heb je in ieder geval niet als je een bloemkool koopt. Veel van deze chemicaliën drijven eigenlijk het proces van een lekkende darm aan. 

Hormonale veranderingen

Ontregelde hormonen door welke oorzaak dan ook, kunnen ook leiden tot hersenmist. Waar je dan aan moet denken? Het gebruik van anticonceptiva, het gebruik van chemisch voedsel dat hormoon-verstorend werkt en bijvoorbeeld een gebrek aan slaap. Slaapgebrek komt vaak door een verstoord cortisolniveau. Cortisol is het belangrijkste hormoon voor een slaap-waakcyclus. Het beïnvloedt ook melatonine. Deze hormonale veranderingen kunnen zeker bijdragen aan cognitieve achteruitgang bij mensen. 

Gluten

Van gluten weten we zeker dat die de doorlaatbaarheid van de darmen beïnvloedt. Er is een aantal jaar geleden een onderzoek gedaan waaruit bleek dat gluten altijd en bij iedereen voor korte of langere tijd een lekkende darm veroorzaakt, ongeacht of je er gevoelig voor bent of niet. Ik zet de effecten van gluten voor je op een rijtje:

•  Gluten veroorzaken ontstekingen in je darmen waardoor je darmwand beschadigt;
• Glutenschade aan je darmwand leidt tot malabsorptie waardoor je tekorten aan voedingsstoffen gaat oplopen die van invloed zijn op de hersenfunctie (ijzer, vitamine B12, zink, vitamine D en omega-3-vetzuren). Al deze tekorten kunnen leiden tot hersenmist;
• Gluten creëren een lekke darm (leaky gut) waardoor stofjes in je bloedbaan terechtkomen die je bloed-hersenbarrière kunnen beschadigen wat weer leidt tot ‘lekke hersenen’;
• Gluten produceren rechtstreeks antilichamen in de hersenen. MRI-onderzoeken tonen aan dat ze schade kunnen veroorzaken aan de corticale structuren in je brein en dus neurologische schade veroorzaken;

Er werd een onderzoek gedaan waarbij gekeken werd naar mensen met coeliakie en mensen zonder coeliakie maar met een glutenintolerantie (non-coeliake-intolerantie). Wat bleek? Mensen zonder coeliakie maar met een (al dan niet bekende) intolerantie hadden nog meer last van problemen met hun hersenfunctie dan mensen met coeliakie. Nog meer last? Waarvan dan?

•    Moeite met concentreren (> 75%);
•    Mentale verwardheid (57%);
•    Vergeetachtigheid (64%);
•    Gevoelens van afstandelijkheid (54%);
•    Onzekerheid (69%);
•    Andere neurologische symptomen (30%).

Bij alle symptomen scoorden mensen met een intolerantie slechter dan degenen bij wie bekend was dat ze coeliakie hadden. Dat geeft te denken! Je hoort mensen namelijk vaak zeggen dat ze geen last hebben van gluten. ‘En nee, coeliakie heb ik ook niet.’ Waarmee ze impliciet zeggen dat de diagnose coeliakie erger is. Eigenlijk ben je in een bepaald opzicht ‘beter af’ met coeliakie, want dan weet je tenminste dat je niet tegen gluten kunt en die diagnose is veel duidelijker. Maar bij non-coeliakie-glutengevoeligheid heeft iemand niet altijd diarree of hevige darmkrampen, soms alleen neurologische symptomen. Onderzoekers van Oxford in het Verenigd Koninkrijk hebben decennialang glutenintolerantie bestudeerd waarbij ze de conclusie trokken dat de enige manifestatie van dit probleem neurologisch was. Ze kwamen tot de volgende symptomen of ziektes:

 •    Hersenmist, bestaande uit de vorige opsomming symptomen;
•    Ataxie (een verstoring in de coördinatie van onze bewegingen en balans; een soort van ‘dronken waggelen’;
•    Vertigo (draaiduizeligheid);
•    Ziekte van Ménière.

Het lastige bij gluten is, dat mensen denken dat dit gepaard moet gaan met darmproblemen en niet met problemen met het zenuwstelsel.

Medicijnen

Wie heeft er ooit medicijnen voorgeschreven gekregen waarbij op voorhand werd verteld dat je er ook hersenmist door kon krijgen? Ik denk niet zoveel mensen. Formeel moet dat wel (informed consent), maar in de praktijk gebeurt dat zelden. De praktijk is dat mensen medicijnen gaan gebruiken en vervolgens zelf (of hun omgeving) constateren dat hun hersens minder gingen werken, meestal al na enkele maanden. Ik som de volgende soorten medicijnen op uit een artikel van dr. James M. Ellison[2]:

1. Medicijnen met anticholinerge eigenschappen die het effect van acetylcholine blokkeren:

• Tolterodine (bij aandrang-incontinentie) met dementie als bijwerking;
• Antidepressiva van de groep TCA’s zoals amitriptyline of clomipramine);
• Antipsychotica;
• Antispasmolytica (spierverslappers bij prikkelbare darmsyndroom, buikkrampen);
• Medicijnen bij de ziekte van Parkinson (levodopa, amantadine);
• Medicijnen bij draaiduizeligheid;
  

2. Benzodiazepinen (zogenaamde ‘pammen’) bij angst en slaapproblemen;

3. Corticosteroïden, zoals prednison;

4. Pijnstillers (met name opiaten);

5. Anti-epileptica zoals fenobarbital;

6. Antidepressiva (SSRI’s en SNRI’s);

7. Antihistaminica (bij hooikoorts of andere allergieën) zoals Benadryl;

8. Hartmedicijnen, zoals bètablokkers (bijvoorbeeld metoprolol);

9. Statines (door de blokkade van Q10);

10. Chemokuren.

Speciaal voor de dames in of na de overgang licht ik er één toe: statines. Als je statines slikt, blokkeer je daarmee ook de aanmaak van vitamine D via zonlicht en de aanmaak van oestrogeen! Wat gebeurt er nu met oestrogeen in de menopauze? Dat daalt fors waardoor je hersenmist kunt krijgen. En met statines maak je het probleem nog groter. Zonder cholesterol geen oestrogeen. Laat oestrogeen nu heel erg belangrijk voor je hersenen!

 Wat staat er niet op deze lijst? Er zijn nog een paar andere medicijnen die er ook bij horen: 

• Bloeddrukmedicatie:
  • Plastabletten (diuretica) omdat je Q10 uitplast en de nodige mineralen, (waaronder magnesium) evenals B-vitamines en vitamine C;
  • ARB’s (met namen als Losartan en andere ‘tannen’) omdat ze je darmen beschadigen zoals bij coeliakie;
• NSAID’s zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen omdat je darmen ervan kapotgaan en ze folaat, vitamine C en ijzer uitputten, alle drie noodzakelijk om hersenmist te voorkomen;
• Maagzuurremmers, zoals omeprazol of pantoprazol omdat ze de opname van vitamine B12, calcium, magnesium, ijzer en zink frustreren. 

Dus als je een van bovenstaande medicijnen gebruikt en je hebt echt moeite met je geheugen, je merkt dat je hersenen niet werken op de manier waarop het zou moeten, je je gedachten niet op orde kunt krijgen, je niet snel kunt denken, je moeite hebt met taken, focus en concentratie, dan weet je wat je te doen staat. Terzijde: als je je realiseert dat 2,3 miljoen mensen een maagzuurremmer gebruiken, dan begin ik te begrijpen waarom er zo’n groei in dementie (en allerlei andere ziektes) is.[3]

Het meest ironische van bovenstaande opsomming vind ik het gebruik van psychofarmaca, middelen om je brein rustig te krijgen of anderszins te beïnvloeden. Ik schrijf het maar confronterend op; je wordt er kennelijk een wandelende zombie van. Met een grote kans op dementie! 

3.      Wat is de reguliere aanpak?

In mijn medische boeken staat niets over hersenmist. Dus daarmee is dit hoofdstuk snel klaar. Onbegrijpelijk eigenlijk dat er nauwelijks aandacht voor is in de medische wereld. Gelukkig zijn er nog wel wetenschappers die hebben gezocht naar relaties tussen hersenmist en voedingstoffen.

4.      Wat is volgens orthomoleculairen de oorzaak?

In paragraaf 2 schreef ik al e.e.a. over mogelijke oorzaken die niets met voedingsstoffen te maken hebben. In deze paragraaf werk ik de relatie tussen tekorten aan voedingsstoffen en hersenmist verder uit.

Tekort aan nutriënten

Hersenmist kan ook ontstaan door een tekort aan voedingsstoffen. En of dit tekort nu komt doordat je darmen door gluten beschadigd zijn of doordat je er te weinig van binnenkrijgt, laat ik in het midden. Het kan zowel één van de redenen zijn of beiden. Welke tekorten aan voedingstoffen staan direct in verband met hersenmist?

B-vitamines

Ik heb het dan in het bijzonder over vitamine B12, B11 (folaat), B6, B3 en B1. Als je de blog over vitamine B12 hebt gelezen, dan weet je dat deze vitamine (en B11) cruciaal zijn voor de vorming van gezonde rode bloedcellen. Een tekort heeft als gevolg dat je onvoldoende gezonde rode bloedcellen hebt. Daardoor wordt er te weinig zuurstof naar je hoofd getransporteerd. We hebben het hier dus over pernicieuze anemie (Ziekte van Addison-Biermer). Ik ga hier toch nog even dieper op in, want dit wordt vaak over het hoofd gezien. Als je dokter B12 controleert, dan doet hij dat op basis van de verkeerde parameter (serumgehalte). Als dit volgens de arts in orde is, stopt het proces. Je hebt dan kennelijk geen bloedarmoede door een tekort aan B12. Echter, je kunt wel degelijk een tekort hebben aan B12 en dat leidt dan niet tot bloedarmoede, maar wel tot ernstige (neurologische) klachten. Over welke klachten gaat het dan?

 •    Pijnlijke tong;
•    Verminderde positiezin;
•    Neurologische problemen met zenuwen;
•    Psychische/psychiatrische problemen;
•    Concentratiegebrek;
•    Zelfvervreemding (depersonalisatie);
•    Afasie (taalstoornis);
•    Tintelingen, prikkelingen, verdoving, duizeligheid;
•    Moeheid, uitputting, slaperigheid;
•    Benauwdheid, kortademigheid, hartkloppingen, versnelde hartslag;
•    Zwaar of stijf gevoel in gewrichten;
•    Paresthesie (pijn bij een lichte aanraking van bijvoorbeeld de huid);
•    Spierzwakte, -krampen, -trillingen, -pijn, krachtverlies;
•    Misselijkheid, diarree, gewichtsverlies;
•    Koud hebben;
•    Oogproblemen;
•    Menstruatieklachten;
•    Gebits- en tandvleesproblemen.

In 2020 voerden wetenschappers een studie uit naar suppletie van vitamine B12 in relatie tot mentale problemen.[4] In deze studie werden in totaal 202 patiënten opgenomen, waarvan 171 (84%) melding maakten van opmerkelijke symptomatische verbeteringen na vitamine B12-suppletie, terwijl 78% scoorde beter op toetsen. Dat zijn geen slechte cijfers. Vind voor mij een medicijn dat in 78-84% van de gevallen werkt en ik ga het direct gebruiken. Weet je trouwens wat de belangrijkste redenen voor een tekort aan B12 zijn? Ouderdom, een volledig plantaardig dieet en het gebruik van maagzuurremmers als omeprazol en pantoprazol (2,3 miljoen gebruikers!!). Het zou de moeite waard zijn om bij ouderen eens een test te doen met suppletie van vitamine B12 bij beginnende dementie.[5] 

Let wel; dit gaat alleen over B12! De rol van B6 bij hersenmist heeft (ook) te maken met de afbraak van neurotoxische homocysteïne en die van B1 en choline in de aanmaak van acetylcholine. Om van homocysteïne af te komen, heb je B11 en choline nodig. Vitamine B3 speelt weer een belangrijke rol als antioxidant in de hersenen.

Choline

Choline (vitamine B4; zie de blog) is eveneens heel belangrijk voor je hersenen. Lees de blog over choline als je alles wilt weten over deze pseudo-B-vitamine. Er is echter ook een relatie tussen hersenmist en choline. Of tussen de ziekte van Alzheimer en choline.[6] Het is een ingewikkeld onderzoek, maar onthoud alleen maar dat choline een rol speelt in cognitieve achteruitgang en de ziekte van Alzheimer.[7] Choline heeft ook alles te maken met je celmembramen, opnieuw acetylcholine en de opname van EPA- en DHA-vetzuren uit bijvoorbeeld visolie. Eet dus vooral elke dag een eitje. Zeker als je bang bent om dement te worden. Zo’n 60% van de Amerikaanse bevolking krijgt er per dag te weinig van binnen.[8] Dus dat kan in Nederland ook. Want een tekort aan choline kan leiden tot een verhoogd risico op zenuw- en hersenschade (door een gebrekkige omzetting van homocysteïne in methionine). Begrijp je nu waarom ik geen snars begrijp, laat staan overneem, van die overheidsadviezen (in het verleden) om niet te veel eieren te eten in verband met cholesterol? Ga er maar vanuit dat veel van wat de overheid adviseert op het gebied van voeding of medicatie, niet klopt. Wil je echt weten hoe gezond je bent? Laat dan je homocysteïnegehalte meten en niet je cholesterol. De waarde moet in ieder geval tussen de vier en negen liggen. Terzijde: vrouwen na de overgang hebben een grotere behoefte aan choline! Dat komt door de afname van de productie van oestrogeen. Heb je dus last van hersenmist na de overgang? Ga choline innemen en grote kans dat ‘de lichten aangaan’.[9] 

Alfaliponzuur

En wat heeft alfaliponzuur ermee te maken? Wel, dat is onmisbaar om je bloedsuikerspiegel te reguleren. Je weet inmiddels wel dat dementie diabetes type 3 wordt genoemd, toch? Als je bloedsuikerspiegel niet in controle is, dan veroorzaken die overtollige suikers ‘versuikering’ van eiwitten in je hoofd waardoor je hersenfuncties beschadigen. En ik zeg het niet om je bang te maken, maar hersenmist is meestal de opmaat naar dementie of de ziekte van Alzheimer. Tenminste, als je er niets aan doet.

Koper

Koper is onmisbaar bij de vorming van myeline, het vettige laagje dat je zenuwen beschermt. Ik heb het wel eens vergeleken met het plastic omhulsel van een snoertje van je oplader. Koper is echter ingewikkeld omdat een teveel ook kan leiden tot toxiciteit

Vitamine E

Vitamine E is onmisbaar voor een goede doorbloeding van je hoofd en de conditie van je vaten. Ook hier is een blog over geschreven.

Vitamine C

Vitamine C heb je weer nodig om dopamine aan te maken of te metaboliseren. Neem nu niet te snel aan dat je voldoende vitamine C binnenkrijgt omdat je anders wel bloedend tandvlees zou hebben of zo. Gelet op mijn eigen dieet, weet ik zeker dat ik niet voldoende binnenkrijg, temeer omdat ik zelden fruit eet. Al eeuwenlang is bekend dat een tekort aan vitamine C tot neuropsychiatrische problemen leidt. Een tekort aan vitamine C staat in verband met een negatieve stemming en cognitieve stoornissen (hersenmist dus). Helaas is vitamine C moeilijk te meten, dus je moet je eigen verstand gebruiken om vast te stellen of je wel voldoende binnenkrijgt. Of gewoon eens beginnen met suppleren. Mensen die werken in de geestelijke gezondheidszorg zijn dus gewaarschuwd, zeker bij mensen die veel roken en/of alcohol drinken. Lees de studie er maar op na.[10] En als je dan nog niet overtuigd bent, kun je een studie uit 2020 lezen waarin men door middel van autopsie heeft vastgesteld dat de hersenschors, de hippocampus en de amygdala de hoogste vitamine C-concentraties bevatten. Het risico op dementie neemt significant af bij een hogere inname vitamine C. Of andersom: Alzheimerpatiënten hebben een belangrijk lagere waarde vitamine C in hun bloed.[11] Samengevat zegt deze studie dat vitamine C biologisch gezien rollen heeft in neuromodulatie, neuro-ontwikkeling, vasculaire ondersteuning en bescherming van hersencellen. Heb je last van een waas in je hoofd? Krijg je wel voldoende vitamine C binnen? Ben je een roker? Je vitamine C wordt uitgeput. Of gebruik je veel alcohol? Ben je een atleet of fanatieke sporter? Als je tot een van die categorieën behoort en je last hebt van hersenmist, denk er dan eens aan vitamine C te suppleren.

Tot slot is er een studie uit 2019 die een significante associatie tussen vitamine C-plasmaconcentraties en prestaties bij taken die aandacht, focus, werkgeheugen, beslissingssnelheid, totaal geheugen en herkenning vereisten.[12] Het is vastgesteld dat vitamine C in hogere concentraties de productie van acetylcholine en een toename van acetylcholinereceptoren beïnvloedt. En verder lees ik in die studie: ‘Vitamine C is betrokken als cofactor bij de omzetting van dopamine in noradrenaline in de hersenen en bijnieren. Zowel noradrenaline als acetylcholine zijn bekend vanwege hun vitale rollen in de hersenfunctie.’ Ik stop ermee, want anders wordt het te complex. De boodschap is eenvoudig: vitamine C is onmisbaar voor het goed functioneren van je hersenen en een tekort gaat vaak gepaard met vermoeidheid, verwardheid (hersenmist) en depressie. 

IJzer

Voor ijzer geldt dat je er voldoende van moet hebben, maar ook weer niet te veel. Als je te veel ijzer inneemt (meestal door supplementen), kan dit goedje daadwerkelijk in je hersenen neerslaan en neurologische schade veroorzaken. Het is niet verstandig om zomaar grote hoeveelheden ijzer te gaan suppleren, als je niet weet wat de ijzerstatus is. Dus het is altijd belangrijk om je dokter te vragen om een bloedonderzoek naar ijzer te vragen. Let dan op dat je ferritine ook wordt meegenomen in het onderzoek. Nog beter is om een intracellulaire meting te doen, maar ik weet niet of dat in Nederlandse laboratoria kan. Sowieso zal je dokter ook kijken naar de samenstelling van je bloed zelf, wat ook een en ander zegt over mogelijk ijzertekort. Wat is nu de relatie tussen een tekort aan ijzer en hersenmist? Door ijzertekort krijg je bloedarmoede. Door bloedarmoede is er te weinig zuurstof beschikbaar voor de cellen in je hersenen en dit is een van de redenen waarom je hersenmist en zelfs dementie kan ontwikkelen.[13] Vrouwen die hun maandelijkse cycli hebben, zijn vatbaarder voor hersenmist, zeker als ze ook nog eens vooral plantaardig eten. Want het meest en best opneembare (heem-)ijzer zit in vlees.

Vitamine D

Uit een studie uit 2020 bij postmenopauzale vrouwen (en overgewicht) bleek dat zij die een bloedspiegel hadden van minder dan 75 nmol/l bij een dosering van slechts 2000 IE al beter presteerden op cognitieve functies.[14] We weten dat vitamine D nog veel meer voor je lichaam doet:

•    Vitamine D verbetert het vermogen om insuline aan te maken;
•    Vitamine D reguleert je bloedsuikerspiegel; 
•    Vitamine D moduleert je immuunsysteem;
•    Vitamine D reguleert ook ontstekingsreacties, waarvan hersenmist er één is;

Vrouwen (maar ook mannen) met een laag vitamine D-niveau doen er dus goed aan om vitamine D te suppleren.

Omega-3

In een onderzoek uit 2012 werd de conclusie getrokken dat lagere niveaus omega-3 in de rode bloedcellen (en met name DHA) werden geassocieerd met kleinere hersenvolumes en een vasculair patroon van cognitieve problemen, zelfs bij mensen zonder dementie.[15] Je DHA-levels zijn eenvoudig vast te stellen via een omega-3-test. Let op; het gaat hier niet om een bloedserumtest, maar om een test waarin het omega-3-gehalte in rode bloedcellen zelf wordt gemeten (celmembraan). Je DHA moet vier of hoger zijn. Als dat niet het geval is, overweeg dan om meer voedingsmiddelen met een hoog DHA-gehalte te eten of aan te vullen met supplementen. We noemen DHA soms hersenvet. 

In een andere studie zagen ze de reactietijd en het geheugen bij gezonde volwassenen stijgen nadat ze een half jaar DHA hadden gesuppleerd.[16] Er is ook een onderzoek naar de tegenhanger van DHA, EPA. Dit onderzoek betrof jonge kinderen en pubers. De conclusie? EPA-rijke suppletie (meestal uit visolie) resulteerde erin dat hersenen minder hard hoefden te werken om tot betere leerprestaties te komen. Je wordt er dus slimmer van. Zowel EPA als DHA spelen dus een rol in het vermogen om te focussen, te concentreren en te presteren. Als dat geen remedie voor kinderen met ADHD is?[17] Overigens moet je wel rekening houden met minimaal een half jaar suppletie van visolie, want uit je voeding ga je dit nooit halen. De samenvatting is in ieder geval dat hersenmist vaak gepaard gaat met een tekort aan omega-3-vetzuren. 

Magnesium

Als laatste onderzoek naar de relatie tussen hersenmist en voedingsstoffen, wil ik je dit onderzoek niet onthouden. Bij een studie onder 100 deelnemers ouder dan 20 jaar ontdekten ze dat 57,1% een (te) laag magnesiumgehalte had. Let op: dit was de bloedwaarde en niet eens de intracellulaire waarde (zie de blog over magnesium). Nu, als de waarden in je bloed al laag zijn, dan ben je in grote problemen. Maar zelfs bij de verkeerde test had 57% al een tekort of was uitgeput van magnesium! Hadden de deelnemers ook nog diabetes of hoge bloeddruk, dan werd hun mentale prestatie nog slechter.[18] De boodschap lijkt me duidelijk.

5.      Wat is de orthomoleculaire aanpak?

Wat kun je nu concreet doen om je hersenmist (en daarmee je cognitieve prestaties) te verbeteren?

1. Gezond eten 

Stop met die voorverpakte troep uit de supermarkt die bol staan van chemische hulpstoffen. Heb je wel eens een etiket gezien op een boerenkool? Nee, dat bestaat niet omdat er niets anders in zit. En vergelijk dat maar eens met een etiket van een saucijzenbroodje uit de supermarkt. Dus begin met simpele ingrediënten te koken en te eten. 

2. Ga vet eten

Ik doel hier met name op dierlijk vet. Vet is gezond, met name als het ook nog eens van dieren afkomstig is die nooit met graan en dergelijke gevoerd zijn. Gras gevoerd, scharrel, biologisch, wild; dat soort termen. Beter een ons eerlijke kipfilet van scharrelkippen dan een kilo van Albert Heijn. Waarom? Alle opgefokte dieren krijgen granen en soja (al dan niet genetische gemodificeerd), rijk aan omega-6 en ook aan pesticiden. Omega-6 verhoogt ontstekingen en verlaagt de verhouding van omega-3 niveaus in je lichaam en hersencellen en dat is niet behulpzaam. Dus we hebben dierlijk vet nodig om de gezonde omega-3 binnen te krijgen en een deel van dit dierlijk vet zit in wild gevangen vis, zoals in Megalon Forte. Een belangrijke opmerking: van vet word je niet vet!

3. Reduceer koolhydraten

Je kunt helemaal doorslaan en geen enkele suiker of zetmeel eten. Maar voor de meeste van ons is het beperken ervan voldoende. Tenzij je echt veel te zwaar bent. Toch eten we ongemerkt veel koolhydraten. De Italianen serveren een pasta als een klein tussengerecht tussen het voorgerecht en het hoofdgerecht. En wat doen wij? Wij maken er een hoofdgerecht van en scheppen ons bord vol pasta. Lekker en lekker goedkoop. Maar of het slim is? Hou gewoon de vuistregel aan: een derde koolhydraten, een derde eiwitten, een derde vet. Maar vermijd te allen tijde geraffineerde koolhydraten als witte suiker. Of frisdrank. 

4. Ga bewegen

Als je beweegt, stimuleer je genezing. Je stimuleert een betere bloedstroom naar je hersenen, een betere bloedstroom naar uw ledematen en je stimuleert ook de reiniging van je hersenen. Wanneer je lichaam beweegt, pompt dit je hersenvocht weg. Die vloeistof voert afvalstoffen weg uit je brein. Als dat vocht stilstaat, worden de gifstoffen en de metabolische bijproducten die je hersenen produceren in haar dagelijkse metabole functie niet weggepompt.

5. Schrap onnodige medicatie 

Let op medicatie die kan leiden tot cognitieve achteruitgang. Ik heb zojuist een lange opsomming gegeven. Dan heb ik het met name over chronische medicatie die je elke dag inneemt. Medicijn zijn gif en gif wil je liever niet elke dag eten. Ga daarentegen op zoek naar de grondoorzaak in plaats van dat je symptomen aan het bestrijden bent.

6. Ga glutenvrij eten

Stop met het eten van graan. Er zijn allerlei soorten mensen die geloven dat graanvrij eten belachelijk is en dat glutenvrije mensen gek zijn. Maar we weten dat gluten leiden tot een lekkende darm, ongeacht wie je bent. Of je nu glutengevoelig bent of niet; het veroorzaakt in ieder geval tijdelijke een lekkende darm. We weten ook dat gluten een enorm verslechtering van je spijsvertering bewerkstelligen omdat ze moeilijk te verteren zijn. We weten ook dat gluten antilichamen creëren tegen de hersenen, die kunnen leiden tot neurologische ontstekingen en hersenmist. We weten tenslotte dat gluten bijdragen aan witte stofletsels in de hersenen, in de cortex en daardoor zorgen voor een verminderde functionaliteit van de hersenen. Het aantal mensen met coeliakie is ongeveer 1% van de bevolking. Dan hebben we het over 180.000 mensen. Maar wanneer je praat over glutengevoeligheid, is de schatting zeven tot veertig procent. Dat zijn dus 1.260.000 mensen minimaal en 7.200.000 mensen maximaal in Nederland. Probeer gewoon eens één maand glutenvrij te eten, met name als je kampt met problemen met je hersenen. Zo ingewikkeld is dat niet.

7. Neem supplementen

 Welke supplementen kunnen helpen bij hersenmist?

• Omega-3 met een hoog gehalte aan DHA/EPA en afkomstig van wilde vis. Let vooral dat je alleen de TG-variant koopt. Zeker bij visolie is goedkoop vaak duurkoop;
• Vitamine C, zolang het maar geen ascorbinezuur alleen is;
• Vitamine B-complex, zeker bij slechte darmen;
• Vitamine B12 los, mits je de goede vorm koopt;
• Magnesium;
• Choline;
• Vitamine D in een dosering vanaf 9000 IE per dag;
• Vitamine E met alle acht isomeren;
• IJzer, met name als je nog menstrueert. 

Alles overziende en alle mensen kennende met hersenmist, denk ik dat de meeste winst te boeken valt met het (indien mogelijk) stoppen met psychofarmaca (antidepressiva, antipsychotica, enzovoorts), met gezond te gaan eten zonder gluten en vitamine B-complex en losse B12 in te nemen samen met omega-3. En als je zegt dat je probiotica nog mist in de opsomming, dan moet ik je gelijk geven, maar die relaties zijn nog allerminst duidelijk. Ik hoop er over te schrijven.

Disclaimer

Medische informatie wordt alleen verstrekt als informatiebron en mag niet worden gebruikt of vertrouwd voor diagnostische of behandelingsdoeleinden. De informatie is niet bedoeld als patiëntenvoorlichting, creëert geen relatie tussen patiënt en orthomoleculair adviseur en mag niet worden gebruikt als vervanging voor professionele diagnose en behandeling. Raadpleeg uw zorgverlener voordat u beslissingen over uw gezondheid neemt of voor advies over een specifieke medische aandoening. INNR B.V. is niet aansprakelijk voor enige schade, verlies, letsel of aansprakelijkheid op welke manier dan ook geleden als gevolg van uw vertrouwen op de informatie uit dit document